مسجد جامع ورامین

مسجد جامع ورامین ، مهم‌ترین بنای قدیمی شهر ورامین است که خوشبختانه بیشتر بخشهای آن هنوز باقی مانده است. کار پی‌ریزی مسجد جامع ورامین ، در دوران سلطنت سلطان محمد خدابنده، آغاز شد و در عهد فرزند و جانشین وی سلطان ابوسعید هتل اوین به پایان رسید. قسمتی از آن در سال ۷۲۲ تا ۷۲۳ هجری قمری ساخته شد (۱۳۲۲م) و بخشی دیگر آن در سال ۷۲۶ هجری قمری (۶-۱۳۲۵ م) خاتمه یافت. این بنا که در عهد شاهرخ میرزا تیموری (۸۱۵ ه.ق) نیز یک بار تعمیر و مرمت شده بود، شامل سه قسمت است:مدخل و سردر مسجد جامع ورامین که تقریباً رو به ویرانی است و بخشی از کاشیهای معرق و فیروزه رنگ آن از بین رفته و کتیبه موجود آن نیز چندان خوانا نیست. قسمتهای طاق‌دار که این قسمت دارای ده طاق نمای کوچک و یک طاق بزرگ در وسط است که با هم راهرویی مخفی را تشکیل می‌دهند. کتیبه‌ای روی طاق نماهای چهارم و پنجم در سمت جنوب بنا موجود است و کتیبه‌ای نیز روی دیوار آن دیده می‌شود. بخش اصلی مسجد جامع ورامین که شامل شبستان و ایوان و گنبد بزرگ آجری هتل انقلاب تهران و بناهای طرفین شبستان است. محرابی با گچبری مفصل، زیر گنبد مسجد وجود دارد که در زمان شاهرخ میرزا ساخته شده، ولی کامل نیست. حوض بزرگ داخل صحن و حوض کوچک مقابل سردر مسجد و نیز پایه‌های اصلی بخش‌های نابود شده، از زیر خاک بیرون آورده شده است.


مدرسه شهید مطهری تهران


مدرسه و مسجد شهید مطهری هتل هما تهران در خیابان شهید مصطفی خمینی (سیروس) واقع شده و از مدرسه‌های بزرگ و زیبای قرن سیزدهم هجری قمری ایران است. بانیان این بنای بزرگ و نیز بانیان ساختمان مجلس شورای ملی، حاج میرزا حسین خان سپه سالار قزوینی، صدراعظم دوره ناصرالدین شاه قاجار و برادرش مشیرالدوله بودند.کار پی‌ریزی مدرسه و مسجد شهید مطهری معتبر در سال ۱۲۹۶ هجری قمری آغاز شد. مجموعه این بنای شکوهمند، شامل جلوخان هتل نووتل و سردر و دهلیز و ساختمان دو طبقه حجره هاست. مدرسه و مسجد شهید مطهری دارای چهار ایوان، گنبدی بزرگ، شبستان (چهل ستون)، هشت گلدسته، مناره کاشی کاری و مخازن یک کتابخانه معتبر است.


مسجد جامع رجب‌علی تهران


مسجد جامع رجب‌علی تهران که در خیابان پانزده خرداد (بوذرجمهری) در محله درخونگاه واقع شده، از مسجدهای قدیمی شهر تهران است و صحنی نسبتاً وسیع و شبستان تابستانی و زمستانی دارد. ایوان مدرسه مسجد جامع رجب‌علی تهران، زیبایی هتل لاله تهران خاصی دارد. ایوان مدرسه و شبستان قدیمی مسجد جامع رجب‌علی تهران از لحاظ سبک ساخت و اسلوب کاشی‌کاری و همچنین کتیبه خط ثلثی که بر بالای ایوان رفیع نصب شده، بسیار جالب و ارزنده است. طاق نماهای دو روی ایوان و دو گوشواره بالایی آن، دارای طاق‌بندی و کاشی کاری ممتاز است. در این قسمت از بنا، کتیبه‌ای که به خط ثلث سفید رنگ بر متن کاشی های لاجوردی نصب شده، حاکی از مرمت مسجد است. طاق نماهای ایوان و صحن مسجد عموماً مزین به کاشی کاری‌هایی خوش طرح است. در میان کاشی کاری‌ها، به شیوه  هتل لاله رایج در دوران صفویه و مانند مدرسه چهارباغ اصفهان، به خط کوفی واژه‌های «الله» و «علی» را با قطعات کاشی ساخته‌اند. در پشت این ایوان بلند، شبستان و حجره‌های مسجد جامع رجب‌علی تهران واقع شده است. این شبستان از نظر هنر معماری و تزئینات کاشی کاری دوران قاجار، بسیار زیبا و حائز اهمیت است. در میان دایره کاشی ایوان، نام کاشی کار و استاد بنا ثبت شده است.


مسجد امام خمینی تهران


مسجد امام خمینی تهران در خیابان پانزده خرداد (بوذرجمهری) واقع شده و به بازار تهران محدود است. مسجد شاه یا سلطانی، از مسجدهای هتل تاج محل بزرگ و معروف تهران است که از بناهای دوران فتحعلی شاه قاجار به شمار می‌رود. بنای مسجد امام خمینی تهران در سال ۱۲۴۰ هجری قمری پایان یافت. نام فتحعلی شاه در پیشانی ایوان بزرگ در سمت قبله، به خط نستعلیق نوشته شده است. همچنین نام ناصرالدین شاه قاجار، که در سال ۱۳۰۷ هجری قمری به فرمان وی تعمیراتی در مسجد انجام شد، بر سردر جلوخان شمالی دیده می‌شود. دو مناره کنونی سردر مسجد، متعلق به زمان ناصرالدین شاه است که به طرفین ایوان شمالی افزوده شده است. طرح ساختمان گنبد اصلی مسجد بر اثر تعمیرات هتل اسپیناس تهران سالهای گذشته به صورت صاف درآمده است. مسجد امام خمینی تهران از لحاظ وسعت صحن، شبستان‌های زیبا، گنبد عظیم کاشی کاری و طاقها و سردر، باشکوه و جالب است و نمونه‌های کاشی کاری بدیع آن زمان، در آن دیده می‌شود.


دبیرستان البرز تهران

دبیرستان البرز، در ضلع شمال غربی تقاطع خیابان انقلاب و خیابان حافظ (چهارراه کالج) واقع است. محوطه وسیع دبیرستان البرز با وسعتی بیش از ۱۵ هکتار، در سال ۱۲۹۲ شمسی (۱۹۱۳ میلادی) توسط یک هیئت آمریکایی از خواهر میرزا حسن خان مستوفی و شوهرش جلال الدوله خریداری شد و سپس در سال ۱۳۰۳ شمسی ساختمان مرکزی آن توسط هتل تهران نیکلای مارکوف، معمار برجسته روسی، با الهام از بناهای ایرانی و اسلامی در مدت یکسال به پایان رسید. دبیرستان البرز که در بدو تاسیس کالج آمریکایی نام داشت و بعداً کالج البرز نام گرفت، در سال ۱۳۱۹ شمسی از آمریکاییها خریداری گردید و به کار آنها خاتمه داده شد. دبیرستان البرز، با حیاط و باغی بزرگ شامل مجموعه‌ای از ساختمانهای قدیمی و جدید و تاسیسات جانبی است که ساختمان مرکزی و ساختمان آموزشگاه علوم، قدیمی‌ترین بخشهای این مجموعه است. ساختمان مرکزی دبیرستان البرز، در زمینی به وسعت حدود ۳۰۰۰ متر مربع احداث گردیده است. کل بنا دارای نماهای متقارن است و علاوه بر تکرار ریتم پنجره‌ها، نمای شمالی و جنوبی ورودی ساختمان دارای ایوانی بلند است. نماهای شمالی و جنوبی، با نورگیرها و ستونهای آجری کتیبه‌های رزرو هتل تهران کاشی‌کاری شده فیروزه‌ای بالای قوس پنجره‌ها تزئین شده‌اند. ورودی دبیرستان با چند پله در سطح بالاتر قرار دارد و در دو طرف آن دو برج احداث شده است. ازاره سنگی دور تا دور بنا را فرا گرفته و تمامی بنا از آجر است. ستون‌های سراسری بنا، دارای بدنه سنگی و کف فضاهای داخلی نیز سنگفرش شده است.