برج علاءالدین ورامین


برج آجری علاءالدین با ارتفاع ۱۷ متر به فاصله‌ای اندک در شمال مسجد جامع ورامین قرار دارد و شامل دو قسمت است: قسمت اول: با بدنه‌ای مدور به ارتفاع ۱۲ متر است که بخش اصلی بنا را تشکیل می‌دهد. برج علاءالدین ورامین، دارای دو در بزرگ جنوبی و شمالی است. در ضلع غربی در ارتفاع ۶ متری، راه پله‌ای وجود دارد که از طریق آن می‌توان به قسمت هتل ایبیس تهران میانی برج علاءالدین ورامین راه یافت. در منتهی الیه بخش مدور، کتیبه‌ای به خط کوفی قرار دارد. تزئین خارجی برج با کاشی‌های فیروزه‌ای انجام گرفته که زیبایی خاصی به آن بخشیده است. قسمت دوم: شامل گنبدی مخروطی شکل و بزرگ به ارتفاع ۵/۴ متر است که روی قسمت اول قرار دارد. بخش بالایی مخروط با خطوط هتل ایبیس هندسی تزئین یافته است. تاریخ بنای برج سال ۶۸۰ ه.ق است. بعضی‌ها آن را مقبره سلطان علاءالدین خوارزمشاه می‌دانند. سبک ساختمان برج، ترکیبی از معماری زمان مغول و دوره آق قویونلو و قره قریونلو است. علاوه بر اینها، قلعه‌های دیگری نیز در گستره استان تهران وجود دارد که از آن جمله می‌توان به قلعه سرخ در شهر ری اشاره کرد که مربوط به دوره‌های پیش از میلاد است.


میدان بهارستان تهران


بناهای قدیمی و مهمی مانند میدان هتل رامتین و کاخ بهارستان در شهر تهران، تداعی کننده حوادث و ماجراهای تعیین کننده تاریخ معاصر کشور است. کاخ بهارستان را که میرزا حسین خان سپهسالار بنیان گذاشت، بعدها محل مجلس شورای ملی شد. این بنا، تنها یادگار آن روزگار است که اینک در میدان بهارستان تهران بر جای مانده است. تندیس وسط میدان بهارستان تهران، تاکنون چندین بار عوض شده است. ساختمان بهارستان متحمل گلوله‌های توپ و دست کم دو آتش سوزی بزرگ شده است. همچنین، میدان بهارستان تهران شاهد زد و خوردها، میتینگ‌ها، تظاهرات و تیراندازی‌های بسیار و محل ترورهای سیاسی مهم و تاریخ ساز بوده است.سمت شمال میدان بهارستان تهران، محل باغ نگارستان هتل المپیک تهران فتحعلی شاه قاجار بود که مدخل آن در جلوی میدان بهارستان و خود باغ نیز در شمال میدان بود. در سال ۱۲۸۴ هجری قمری که شهر تهران را توسعه دادند، این باغ جزو شهر تهران شد و بعدها زمین آن را قطعه قطعه کردند و ساختمانهای مختلف در آن ساختند.


میدان حسن آباد تهران


میرزا یوسف آشتیانی، صدراعظم ناصرالدین شاه، میدان حسن آباد تهران را که آخرین حد شمال غربی شهر تهران بود به نام پسرش، میرزا حسن مستوفی هتل سیمرغ تهران الممالک بنا نهاد. در فاصله سالهای ۱۳۰۳ تا ۱۳۱۲ ه.ق چهار ساختمان با اقتباس از پالادیو، معمار معروف عصر رنسانس ایتالیا، در چهار سوی آن بنا شد. یکی از آنها تخریب و به جای آن در سال ۱۳۴۵ شمسی، ساختمانی چند طبقه برای بانک ملی ساخته شد. اما بقیه در فهرست آثار ملی قرار گرفت و از ویرانی مصون ماند. متأسفانه شکل زیبا و هماهنگ میدان حسن آباد تهران در اثر تغییرات ایجاد شده به هم خورده است. آخرین هتل پاریز تهران تغییری که در ساختار میدان حسن آباد ایجاد شد، تخریب فلکه وسط آن در جریان ساختن تونل مترو و خیابان زیرگذر بود.


میدان ارک تهران


در زمانهای گذشته، برای مسافران خارجی و شاید هم برای افراد محلی، جالب‌ترین بخش تهران، محل چهارگوش و وسیعی بود به نام ارک که بخش قابل توجهی از جنوب میدان توپخانه را در بر گرفته بود. از زمانی که نوسازی شهر با تخریب این نواحی هتل فردوسی شروع شد، دیگر از چهره میدان ارک تهران هیچ اثر و نشانه‌ای نماند. میدان ارک تهران از میدان‌های مهم دارالخلافه تهران بود که سابقه آن به دوره شاه تهماسب صفوی می‌رسید. میدان ارک تهران در گذشته محصور بود و اطراف آن را خندق حفر کرده بودند و بیشتر بناهای سلطنتی در داخل آن قرار گرفته بود. نام این میدان از زمان فتحعلی شاه به یادگار مانده است. در زمان ناصرالدین شاه، میدان ارک تهران را به اسامی مختلف میدان شاه، میدان توپخانه و باغ گلشن می‌نامیدند و اینک به همان نام قدیمی ارک معروف است. محدوده جغرافیایی هتل آساره ارک تهران در زمان ناصرالدین شاه، در مقایسه با وضع خیابان‌های جدید تهران، چنین بود: از شمال به محوطه بین ضلع جنوبی میدان سپه و قسمتی از خیابان سپه (خیابان مریض خانه سابق) و خیابان بوذرجمهری تا چهارراه گلوبندک، از جنوب به خیابان ناصرخسرو (ناصریه)، از شرق به خیابان خیام (جلیل آباد) و از غرب به گلوبندک تا میدان امام خمینی.


آستانه حضرت عبدالعظیم


آستانه مبارک حضرت عبدالعظیم (ع)، یکی از زیارتگاه‌های بزرگ و معتبر شیعیان جهان در شهر ری واقع است. حضرت عبدالعظیم از فرزندان امام حسن (ع) است (با پنج واسطه به حضرت امام حسن مجتبی می‌رسد) که در قرن سوم هجری، شهید و در محل کنونی دفن شد. بخش هتل هویزه تهران اصلی و مرکزی آستانه حضرت عبدالعظیم (ع) ، همان بنای اولیه حرم بود که رفته رفته در طول سده‌های مختلف بناها و سازه‌هایی دیگر پیرامون آن احداث شد. آستانه حضرت عبدالعظیم (ع) مشتمل است بر حرم‌ها، رواقها، مسجدها، ایوانها، صحنها و دیگر آثار متعلق و وابسته به آن، بقعه‌های امامزاده حمزه برادر امام رضا(ع) و امامزاده طاهر از فرزندان امام سجاد (ع) نیز در همین مجموعه قرار دارد. بنای هتل کوثر تهران اصلی و نخستین آستانه حضرت عبدالعظیم (ع) ، یعنی حرم، در نیمه دوم قرن سوم هجری (قرن نهم میلادی) تعمیر اساسی شد و درگاه اصلی ورودی آن که در سمت شمال قرار دارد ابتدا به فرمان پادشاهان آل بویه و سپس به همت مجدالملک رادستانی قمی تکمیل شد و آذین یافت. همچنین گنبد مطهر به دستور مجدالملک قمی ساخته و بعدها با روکش طلا پوشیده شد.